De allereerste cold case van Tresoar ging om een geheimschrift,
opgeborgen in de archieven onder de noemer: ‘Nr. 2880. Handschrift in
een onbekende schriftsoort, zonder datum. 1 stuk.’ Het lijkt op een
brief: een aanhef, dan een tekstblok en een ondertekening. Maar is dat
het ook? Het is stuk is waarschijnlijk geschreven tussen 1630 en 1670, en bevindt zich in het archief van de familie Van Sminia, een adellijke familie die ooit landgoed De Klinze in Oudkerk bewoonde. Meerdere knappe koppen hebben zich in de loop der jaren over dit schrijfsel gebogen, maar tot nu toe heeft niemand het weten te ontcijferen. Tresoar had maar één brandende vraag: wat staat hier geschreven?
Inmiddels is de gouden tip binnen gekomen van Simon Plantinga. Hij had het nagevraagd bij iemand die Malayalam fonts maakt. Hij heeft het handschrift geïdentificeerd als Telugu.
Onderstaande reactie heeft Simon Plantinga op onze Cold Case Tresoar facebookpagina gezet.
Een scan van de brief is inmiddels naar het American Institute of Indian Studies gestuurd. We wachten nog op het moment dat we de transcriptie krijgen. Zodra wij deze in handen hebben brengen we jullie natuurlijk op de hoogte.
Het oude handschrift is hier in het groot te bekijken.
Ok, hier gaan we dan. Het grootste deel van de speurtocht staat hierboven ook al, maar voor de volledigheid nog maar een overzichtje. Ik zag toevallig een berichtje over een geheimschrift waar diverse 'knappe koppen' niet uitkwamen. Op het eerste gezicht lijkt de brief helemaal niet op 17de eeuws geheimschrift. Gezien de persberichten ging ik er vanuit dat die experts toch reden hadden om te concluderen dat het om een geheimschrift ging. De gebruikelijke 17de eeuwse methodes gebruiken echter een normaal alfabet. Gezien de herhalingen van woorden zou alleen een monoalphabetic substitution cipher in aanmerking komen, maar dan zou je losse symbooltjes verwachten (zoals bijv. bij de zodiac ciphers uit de vorige eeuw). Met een beetje overschrijven om een indruk te krijgen van de afzonderlijke symbolen kom je op een rare niet-westerse schrijfrichting. Duidelijk geen geheimschrift om te ontcijferen, waarmee de inhoud van de brief waarschijnlijk ook een stuk minder interessant is. Gezien de reacties van ColdCaseTresoar gingen we er eigenlijk vanuit dat het een leuke publiciteitsstunt was en dat de inhoud van de brief allang bekend was Ook jammer dat de conclusies van die knappe koppen er niet bijstonden; had wellicht wat werk gescheeld. In ieder geval was het nu hoogstwaarschijnlijk een of andere buitenlandse taal.
In een paar regels van de brief staan losse symbolen die wellicht (arabische) cijfers zouden kunnen zijn. In regel 2 staan vier losse symbolen, waarvan de middelste twee identiek zijn. Wellicht een jaartal 166x (gezien de datering volgens Tresoar). Ik kon echter geen cijfersymbolen vinden die overeenkwamen met de brief. In de tekst zelf kwamen een aantal super- en subscript symbooltjes voor aan het eind van 'woorden'; ze deden een beetje denken aan de russische verhardings- en verzachtingstekens. Op zoek naar 17de eeuwse russische handschriften (google images) vond ik enkele skoropis' alfabetten die een beetje op de brief leken. Mailtje gestuurd naar de eigenaar van de website (Nikita Simmons) of hij de brief als skoropis' herkende. Vrij snel kreeg ik bericht dat het geen cyrillisch was. Hij heeft wel de brief op een van zijn forums gezet. Na enkele dagen kreeg ik een mailtje dat iemand vermoedde dat het vanwege de krulletjes iets Indisch was, wellicht malayalam.
Op zoek naar malayalam handschriften ter vergelijking vond ik een organisatie die diverse fonts maakte voor verschillende talen in India, waaronder malayalam. Weer een mailtje, dit keer of ze het handschrift herkenden als malayalam symbolen. Vrijwel direct een kort mailtje terug met de tekst "it is in telugu language". Ik heb het telugu alfabet opgezocht, en de symbolen waarvan ik dacht dat het cijfers waren bleken inderdaad op telugu cijfers te lijken. Bovendien bleken de cijfers inderdaad een jaartal te vormen; niet 166x, maar 1776 (ik dacht eerst 1773). Genoeg bevestiging om aan te nemen dat het probleem hiermee opgelost was. De inhoud van de brief was voor mij niet interessanter dan die van miljoenen andere buitenlandse brieven (nihil). Daarom hier een berichtje geplaatst dat Tresoar alleen maar iemand hoefde te zoeken die Telugu kon vertalen. Zou met zo'n 75 miljoen sprekers waarvan een deel in canada niet zo moeilijk moeten zijn.
Ik was er eigenlijk wel klaar mee, tot Tresoar vrij snel daarna ineens berichtte dat iemand vrij stellig beweerde dat de brief Sinhalese zou zijn, compleet met samenvatting van een kennelijke vertaling ("It explains about Pulicat as a coastal area of coromandel"). Merkwaardig, omdat de Sinhalese cijfersymbolen niet corresponderen met de vermoedelijke cijfers. Om nog maar een keer voor mezelf te bevestigen dat het telugu was heb ik zelf nog maar een paar mailtjes gestuurd naar engelstalige websites over telugu. Van Seshu Adluri (Canada) kreeg ik gisteren bericht dat hij niet alle symbolen kon ontcijferen. Niet verwonderlijk; ik kan zelf ook sommige 17de eeuwse nederlandse handschriften niet ontcijferen. Hij kon de tekst echter wel gedeeltelijk lezen. Adluri schreef dat het geen belangrijk stuk leek en vervolgde met een korte samenvatting: "This states the date of writing to be August 1776 in what is today the West Godavari district of Andhra Pradesh. It is some kind of a financial note declaring that someone borrowed from somebody else -there is mention of standard bags of grains, etc. There are several (unusually high number of) witness signatures. From the names one can deduce their family backgrounds (cast, etc.) to some extent." Behalve de vele handtekeningen was hij vooral verbaasd dat toen al de westerse kalender werd gebruikt voor datum/jaartal.
Vanochtend kreeg ik nog een mailtje van het Telugu Language Program "American Institute of Indian Studies", die ook bevestigden dat het om Telugu ging. Volgens hen werden de symbolen vroeger aan elkaar geschreven i.p.v. los. Misschien is het daarom ook voor huidige telugu lezers moeilijk te lezen. Ik heb nog teruggemaild of ze weten waar Tresoar de brief eventueel zou kunnen laten vertalen vanuit 17de eeuws Telugu.
Kortom een klein beetje speurwerk in het handschrift, een paar mailtjes en een beetje geluk dat iemand het als iets malayalam-achtigs identificeerde. Waren alle cold cases maar zo eenvoudig. En noem het alsjeblieft geen 'geheimschrift' meer.
Meer reacties zijn te vinden op de Cold Case Facebookpagina.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten